‘‘လက်ရှိ မြန်မာပြည်ရဲ့ အခြေအနေဟာ တော်တော့်ကို Critical Juncture ပေါ့၊ အရေးပါတဲ့ လမ်းဆုံ လမ်းခွတွေမှာ ဒီမတ်လ၊ ဧပြီလ ဒီကာလမှာ ရောက်သလိုဖြစ်နေတယ်။ ဒီဟာတွေကို ဘယ်လို ကျင်ကျင်လည်လည်နဲ့ ထိန်းနိုင်မလဲဆိုတာတွေအပေါ် မူတည်ပြီးတော့ပဲ မြန်မာပြည်ရဲ့ အနာဂတ်ကို ပြောလို့ရမလို ဖြစ်နေတယ်’’
အရပ်ဘက်-စစ်ဘက် ခေါင်းဆောင်ပိုင်းဆက်ဆံမှု နှေးကွေး(သို့မဟုတ်) နောက်ပြန်ဆုတ်ခြင်းကို ကြုံနေရပြီး နိုင်ငံရေး၊ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ စီးပွားရေး၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးတို့အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြေအနေအရပ်ရပ် အုံ့ဆိုင်း ထိုင်းမှိုင်းနေကြောင်း မြန်မာ့နိုင်ငံရေးသုတေသီ ဦးမင်းဇင်က သုံးသပ်သည်။ ဦးမင်းဇင်သည် မဟာဗျူဟာနှင့် မူဝါဒလေ့လာရေးဆိုင်ရာ အင်စတီကျူ့ဒ် (မြန်မာနိုင်ငံ) ဒါရိုက်တာဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုဘာကလေတက္ကသိုလ်တွင် နိုင်ငံရေး သိပ္ပံပါရဂူဘွဲ့အတွက် စာတမ်းပြုစုနေသူဖြစ်သည်။ ၂၁ရာစု ပင်လုံညီလာခံ (ပထမအကြိမ်)တွင် ပါဝင်သင့်ပါဝင်ထိုက်သူများအစုအဖွဲ့ ကိုယ်စားတင်ပြသူ အဖြစ် နိုင်ငံရေးနှင့်လုံခြုံရေးကဏ္ဍစာတမ်းကို တင်သွင်းဖတ်ကြားခဲ့သူလည်းဖြစ်သည်။ Foreign Policy, New York Times အစရှိသည့် အစဥ်အလာကြီးသော နိုင်ငံတကာ သတင်းဌာနကြီးများ၏ မြန်မာ့အရေးဆောင်းပါးရှင် တစ်ဦး ဖြစ်ပြီး Freedom House အပါအဝင်နိုင်ငံတကာ သုတေသနအဖွဲ့များအတွက် မြန်မာ့ အရေးသုတေသီအဖြစ် ဆောင်ရွက်နေသူလည်းဖြစ်သည်။ ဦးမင်းဇင်နှင့်တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သည်များ အနက် အချို့ကို ကောက်နုတ်ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။
အရပ်သားအစိုးရ တက်လာတာ တစ်နှစ်ရှိလာပါပြီီ။ အရပ်ဘက်-စစ်ဘက် ဆက်ဆံရေးတိုးတက်မှု ရှိလာပါသလား၊ ဘယ်လိုများ သုံးသပ်မိပါသလဲ။
အရပ်ဘက်-စစ်ဘက်ဆက်ဆံရေး အဆုံးစွန်သောရည်မှန်းချက်ကတော့ ဒီမိုကရေစီနည်းကျရွေးချယ်ထားတဲ့ အရပ်သားရဲ့အောက်မှာ တပ်မတော်ကတာဝန်ခံရတာပဲ။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီအဆင့်ထိမရောက်ခင်မှာ မြန်မာနိုင်ငံလိုနိုင်ငံမျိုးမှာတော့ ထိပ်ပိုင်းခေါင်း ဆောင်တွေကြားထဲမှာ နားလည်မှုရှိသင့်တယ်။ အောက်ခြေမှာ တပ်မတော်ဘက်က လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ကျန်တဲ့စံချိန်စံညွှန်းတွေနဲ့ညီညွတ်အောင်လို့ အပြုအမူအပြောင်းအလဲတွေရှိနိုင်ရင် ပိုကောင်းတယ်။ ဒါ လတ်တလော ကြားကာလမှာမျှော်လင့်နိုင်တာပေါ့နော်။ တကယ် အဆုံးစွန်သောကာလမှာ အခြေခံဥပဒေအရပဲဖြစ်ဖြစ် အ ရပ်သားအုပ်ချုပ်မှုအောက်ကိုမ ရောက်သေးတဲ့ ကာလမှာပေါ့။ အဲဒီရှုထောင့်တွေက ကြည့်တဲ့အခါမှာ အဲဒီနှစ်ချက်ပေ့ါ။ ထိပ်ပိုင်းခေါင်းဆောင်တွေကြားမှာ ဆက်ဆံရေးပြေလည်သလားဆိုတော့ အစောပိုင်းကာလမှာ အတော်ပြေလည်တဲ့ သဘောမျိုး၊ တစ်ဖက်နဲ့တစ်ဖက် အလျှော့အတင်းလုပ်တဲ့သဘောမျိုးတွေ့ရတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် အောက်တိုဘာလလောက်ကစပြီးတော့ သိသိသာသာကြီး ဆက်ဆံရေးမှာ အဆင်မပြေတဲ့သဘောတွေ တွေ့လာရတယ်။ အထူးသဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေးကိစ္စကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်မလဲဆိုတဲ့သဘောထား၊ တပ်မတော်ဘက်ကနေ စိုးရိမ်တာကတော့ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဦးဆောင်တဲ့ NLD အစိုးရဟာ တပ်မတော်ကအလေးအနက်ထားတဲ့ DDR/SSR လို့ခေါ်တဲ့ လက်နက်ဖြုတ်ရေးပေါ့။ လုံခြုံရေးအရပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးကိစ္စကို မလေးနက်ဘူး။ ဒီအဆင့်တွေမပါဘဲနဲ့ အခြေခံဥပဒေပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကိုပဲ သိပ်ဦးစားပေးတယ်ဆိုပြီးတော့ တပ်မတော်ဘက်က စိတ်ပူတာရှိတယ်။ အစိုးရဘက်ကလည်း တပ်မတော်ဟာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုမရှိဘူး၊ ရခိုင်အရေးမှာဆိုရင် ကိုဖီအာနန်ကိစ္စဆိုလည်း ကိုဖီအာနန်ကိစ္စအလျောက်၊ ငြိမ်းချမ်းရေးမှာဆိုလည်း ငြိမ်းချမ်းရေးရဲ့ တချို့အသေးစိတ်တွေရှိတာပေါ့နော်။ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဥ် ကြီးမှာ တည်ဆောက်ထားတဲ့အဖွဲ့အစည်းစနစ်ရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံထဲမှာတပ်မတော်ဘက်က အလိုက်အလျောမရှိဘူးဆိုတဲ့ကိစ္စမျိုး အစိုးရဘက်ကလည်း မြင်တာတွေရှိတယ်။ အပြန်အလှန်ပေါ့။ သူတင်ကိုယ်တင်ပြောကြတယ်။ နောက်ဆုံးအဆင့်ကတော့ မြင်တဲ့အတိုင်းပဲ သူရဦးရွှေမန်း ဦးဆောင်တဲ့ ကော်မရှင်ကို တပ်မတော်ဘက်က ကန့်ကွက်တယ်။တပ်မတော်ဘက်ကတော့ ဒါဟာအခြေခံဥပဒေခုံရုံးက အဆုံးအဖြတ်မပေးရသေးတဲ့ကိစ္စကို လွှတ်တော်က အတင်းတွန်းတယ်ဆိုပြီးတော့ မကြိုက်ဘူး။ ဒီလိုဖြစ်တဲ့အချိန်မျိုးမှာပင်လျှင် မြင်ရတာကတော့NLDဘက်ကခေါင်းဆောင်တွေက ဒီကော်မရှင်နှစ်ပတ်လည်ကိုညစာသွားစားတယ်တို့ ဘာတို့ ဖြစ်တဲ့အခါမှာ တပ်မတော်ဘက်က ဒါကိုနည်းနည်းပိုပြီးတော့မြင်တယ်။ ဒါတွေကိုရုတ်တရက်ကြည့်လိုက်လို့ရှိရင် သေးဖွဲ့တယ်၊ ဘာမှမဟုတ်ဘူးလို့ထင်ရပေမယ့် တကယ့်ကွင်းထဲမှာ တကယ်ပတ်သက်နေတဲ့လူတွေအတွက်ကျတော့ တော်တော်အရေးတယူလုပ်စရာ ၊ အဓိပ္ပာယ်မျိုးစုံကောက်စရာ ဖြစ်တာပေါ့။ ပြောရရင် ထိပ်ပိုင်းမှာဆက်ဆံရေးက နည်းနည်းပိုပြီးတော့ အဖုအထစ်ရှိလာတာတွေ့ရတယ်။
နောက်တစ်ပိုင်းက အောက်ခြေမှာကော တပ်မတော်ဘက်က အပြုအမူတွေ တကယ်ပြောင်းလဲလာသလား။ ဟိုး ဦးသိန်းစိန်ကာ လတောက်လျှောက်မှာ တပ်မတော်ဘက်က တချို့အပြုအမူတွေတော်တော်များများ ပြောင်းလဲဖို့ ကြိုးစားတာတွေ့ရတယ်။ ကလေးစစ်သားလိုကိစ္စမျိုးတို့၊ သင်တန်းကျောင်းတွေမှာ နိုင်ထက်စီးနင်းလုပ်တဲ့ကိစ္စတွေကို အရေးယူဖို့ကြိုးစားတာတို့၊ နောက်တချို့ကိစ္စတွေမှာ တပ်ကနေပြီးတော့ ခုံရုံးဖွဲ့ပြီးတော့ အရေးယူဖို့လုပ်တာတို့ ၊ တစ်လောကဆိုရင် တပ်မှာ တော် တော်အဆင့်မြင့်တဲ့အရာရှိတွေကိုအရေးယူတာတို့၊ အရပ်သားကိုပစ်သတ်လို့ အရပ်သားနဲ့ပတ်သက်လို့ထိခိုက်နစ်နာမှုတွေရှိတယ်ဆို ပြီးတော့။ ဒါပေမဲ့ဒီဘက်နောက်ပိုင်းကျတဲ့အခါမှာ အထူးသဖြင့်တော့ အရှေ့မြောက်မှာဖြစ်တဲ့ ကချင်ကိစ္စပေါ့။ ချုပ်ပြောရင်တော့ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် သြဂုတ်လလောက်ကစပြီးတော့ တပ်မတော်ကလူ့အခွင့်အ ရေးချိုးဖောက်မှုတွေရှိတယ်။ အောက်ခြေမှာအရပ်သားတွေ အပေါ်မှာ ကျူးလွန်မှုတွေရှိတယ်ဆို ပြီးတော့ ကချင်နဲ့ရှမ်းမှာဖြစ်တဲ့ တိုက်ပွဲတွေမှာ တော်တော်များများအထောက်အထားတွေနဲ့ ပြောကြတာရှိတယ်။ တစ်ဖက်ကလည်း ရခိုင်ကိစ္စမှာ တပ်မတော်ဘက်က ကျူးလွန်မှုတွေရှိတယ် ဆိုပြီးတော့
နိုင်ငံတကာကတော်တော်များများ ပြောကြတယ်။ ဆိုတော့ ကျွန်တော်အပါအဝင်နိုင်ငံတကာမှာရှိတဲ့ လေ့လာသူတွေရော၊ ဖောင်ဒေးရှင်းတွေရော ၊ နိုင်ငံတကာအစိုးရတွေရောကတော့ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ တပ်မတော်နဲ့နိုင်ငံတကာ တပ်မတော်တွေကြားထဲမှာ စစ်တပ် – စစ်တပ်ချင်းပူးပေါင်းမှုတွေ ဖြစ်သွားပြီးတော့ ပိုပြီးတော့ ကောင်းတဲ့ဘက်ကို ရောက်သွားမယ်လို့မျှော်လင့်ထားတဲ့လူတွေ တော်တော်များများဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၄ ၊ ၅ လလောက်အတွင်းမှာ အခုလိုမျိုး ရှမ်းအရှေ့မြောက်မှာဖြစ်တဲ့ပြဿနာမျိုးတွေ ၊ ရခိုင်မှာဖြစ်တဲ့ပြဿနာမျိုးတွေကြောင့်နိုင်ငံတကာမှာတပ်မတော် ပြန်ပြီးတော့ ဂုဏ်သိက္ခာရှိရှိ ဝင်ဆံ့ဖို့ခက်သွားလားဆိုပြီးတော့ စိတ်ပူတာတွေရှိပါတယ်။
ချုပ်ပြောရင်တော့ ထိပ်ပိုင်းခေါင်းဆောင်ပိုင်းဆက်ဆံမှု နှေးကွေးသွားတာသော်လည်းကောင်း (သို့မဟုတ်) နောက်ပြန်ဆုတ်တာသော်လည်းကောင်း တွေ့နေရတယ်။ တစ်ဖက်နဲ့တစ်ဖက် စိတ်ပူပန်ပြီးတော့ သံသယတွေ ပိုများလာတယ်။ နောက်တစ်ခါအောက်ခြေမှာလည်း တပ်မတော်ရဲ့အပြုအမူပိုင်းဆိုင်ရာအရ အရှေ့မြောက်နဲ့ရခိုင်ကိစ္စကို မူတည်ပြီးတော့ အနုတ်လက္ခဏာပြတာ အများကြီးတွေ့ရတယ်။ ဆိုတော့ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်ထားတဲ့အရပ်သားအစိုးရရဲ့တာ ဝန်ခံမှုဆိုတဲ့အပိုင်းက ပိုဝေးသွားပြီးတော့ လတ်တလောဖြေရှင်း သင့်တယ်လို့ယူဆရတဲ့နှစ်ချက်မှာတောင်မှ အားရစရာတွေ မတွေ့ရတာတွေ့ရတယ်။
တပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရဲ့ နိုင်ငံရေးရည်မှန်းချက်၊နိုင်ငံရေးအာသီသကိုကော ဦးမင်းဇင် ဘယ်လိုများ သုံးသပ်မိပါသလဲ။
သူ့ရဲ့စိတ်ကို ဝင်ပြီး ဖတ်ဖို့တော့ ခက်တာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် ပြောနေဆိုနေ၊ လုပ်နေတာတွေကို ကြည့်လို့ရှိရင် သူ့ကိုယ်သူ Statesman လိုမျိုး၊ နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်ပုံစံမျိုးအပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ ပြောနေတာတွေတော့ အများကြီး တွေ့ရတယ်။ တစ်တိုင်းပြည်လုံး ကိစ္စမျိုးကို လွှမ်းခြုံပြီးတော့ သူစဥ်းစားနေတယ်။ တစ်တိုင်းပြည်လုံး ကိစ္စမျိုးကို သူနဲ့ သူ့အင်စတီကျူးရှင်းမှာ လုပ်နိုင်တဲ့ capacity အရည်အသွေးလည်းရှိတယ်ဆိုတာကို သူတော် တော်တည်ဆောက်ပြီး ပြောနေတာတွေ့ရတယ်။
တစ်ချိန်တည်းမှာပဲလည်း တပ်မတော်ဟာ အမျိုးဘာသာ သာသနာလို့ခေါ်တဲ့ အမျိုးသားရေးလမ်းကြောင်းပေါ်မှာ ရှိတယ်ဆိုတာကိုလည်း သူ ဒီကာလပိုင်းတွေမှာ ထပ်ကာထပ်ကာ သူလုပ်ရပ်အရရော၊ အပြောအဆိုအရရော တွေ့ရတယ်။ တစ်နည်းအားဖြင့်ပြောရရင် ရှင်းလင်းတဲ့ Ideology ကို သူ့ဘက်ကပြောထားတာပေါ့။ သူသည် ၂ဝ၂ဝရွေးကောက်ပွဲကိုဝင်မယ်ဆိုရင် ဘယ်လို ပလက်ဖောင်းက ဝင်မှာလဲ၊ ဝင်ကောဝင်မှာလား ၊ ဝင်မယ်ဆိုရင် ဘယ်လိုပလက်ဖောင်းက ဝင်မှာ လဲဆိုတာ ကျွန်တော်တို့အကဲဖြတ်ဖို့ စောနေသေးတယ်။ သဲလွန်စတော့မတွေ့ရသေးဘူး။ ဒါပေမဲ့ ခုနကပြောတာတော့ တပ်မတော်ဟာစိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတာက အမျိုးသားရေးနဲ့ ပတ်သတ်တဲ့ Ideology ကို အခိုင်အမာပြောလာတယ်။ အုပ်ချုပ်ရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့အရည်အသွေးရှိကြောင်း အခိုင်အမာပြလာနိုင်တယ်။
နောက်တစ်ခုက သူသည် အရပ်သားနဲ့ ပေါင်းလုပ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့သဘောထားမျိုးကိုလည်း သူပြနိုင်တယ်။ ဒါလည်း တစ်ဖက်ကကြည့်မယ်ဆိုရင် သူက NLD အစိုးရကို ကန့်ကွက်တာတွေ၊ အခြေခံဥပဒေနဲ့ မညီဘူးလို့ ဝေဖန်တာတွေ၊ ကန့်ကွက်တာတွေ ရှိသော်ငြားလည်း အခုချိန်ထိတော့ သူက ပွဲပျက်အောင်လို့ ကဖျက်ယဖျက်လုပ်တာ တစ်ခုမှ မရှိသေးဘူး။ လုံခြုံရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ကိစ္စမှာ တပ်က သူ တာဝန်ယူမယ်။ ကျန်တဲ့ကိစ္စမှာ တတ်နိုင်သမျှ သူ့ဘက်ကရှောင်နေတာတွေ့ရတယ်။ ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ တပ်ဟာ ဂရုတစိုက်နဲ့ သူ့ကိုယ်သူတည်ဆောက်နေတာ တွေ့ရတယ်။ အဲဒီအတွက်လည်း တပ်ကိုထောက်ခံတဲ့ အင်အားစု များလာတယ်လို့ သူယုံကြည်ပုံရတယ်။ ဒါဟာလည်း ထူးခြားချက်တစ်ခုပေ့ါ။ ဒါကြောင့်မို့လို့ နိုင်ငံရေးရည်မှန်းချက်ရှိလို့ နိုင်ငံရေးလုပ်တာကတော့ ဘယ်သူမဆို ပြဿနာမရှိပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ခုနကပြောသလိုပေါ့။ ဘယ်လိုပလက်ဖောင်းပေါ်ကနေ လုပ်မလဲဆိုတာကတော့ ကျွန်တော်တို့စောင့်ကြည့်ရမှာပေ့ါ။
ဦးမင်းဇင်ထောက်ပြတဲ့ အမျိုးသားရေးလှုပ်ရှားမှုကကော မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းမှုမှာ ဘယ်လို အဓိပ္ပာယ် သက်ရောက်သလဲ။ အဲဒါကြောင့် အကျပ်အတည်းဖြစ်နေစေသလား။
အမျိုးသားရေးကတော့ အဓိကကတော့ ကိုယ့်နိုင်ငံကိုတိုးတက်စေချင်တာ၊ ကိုယ့်နိုင်ငံကို ကြီးပွားစေချင်တာ၊ ကိုယ့်နိုင်ငံ နိမ့်ကျနေလို့ မခံမရပ်နိုင်ဖြစ်ပြီးတော့ ရုန်းထွက်ချင်တာ။ အဲဒါမျိုး အမျိုးသားရေးကတော့ နိုင်ငံတွေမှာ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါက ဂျပန်တို့ဘာတို့ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ပြီးတော့ တော်တော်ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်ကြတာပဲ။ ဂျာမနီဆိုလည်း အဲဒီလိုပဲ။ တရုတ်လည်း အလားသဏ္ဍာန်တူတူပါပဲ။ အမျိုးသားရေးတိုင်းမှာ အသွားနှစ်ဖက်ပါတဲ့ဓားလိုပဲဲ။တစ်ဖက်က Positive ဖြစ်နိုင်သလို ၊ နောက်တစ်ဖက်က Negative ပေါ့။ အနုတ်သဘောဖြစ်နိုင်တယ်။ အဲဒါက ဘာလဲဆိုတော့ ဘုံရန်သူတစ်ခုခုကို ဆန့်ကျင်ပြီးတော့မှ ဖြစ်တဲ့ဟာမျိုးပေါ့။ ဒီနိုင်ငံအတွက် လိုအပ်တဲ့အမျိုးသားရေးစိတ်က ဘာလဲဆိုတော့ ‘‘ငါတို့ပြည်ထောင်စု သိပ်နောက်ကျနေပြီ။ ငါတို့နိုင်ငံဟာ အရမ်းကို ဘယ်ပဲထွက်ကြည့်ထွက်ကြည့် ဒီနိုင်ငံဟာ ကြိုက်တဲ့ညွှန်းကိန်းတွေပြော အောက်ဆုံးမဟုတ်ရင် ဒုတိယအောက်ဆုံးမှာ ရှိနေတဲ့နိုင်ငံဖြစ်နေပြီ၊ ဒီနိုင်ငံခေတ်မီရေး၊ လူရာဝင်ရေး၊ဂုဏ်သိက္ခာရှိရေး၊ ကြွယ်ဝချမ်းသာရေးဟာ ဒီနိုင်ငံမှာရှိတဲ့လူတိုင်းရော၊ အင်စတီကျူးရှင်းတိုင်းနဲ့ရောဆိုင်တယ်။ အဲဲဒီတော့ ဒီကိစ္စဟာ ငါတို့အတွက် ရင်ဝလှံစူး၊ ငယ်ထိပ် မီးလောင်သလို အရေးတကြီးလုပ်ရမယ့်ကိစ္စဖြစ်တယ်။ ကျန်တဲ့ကိစ္စ အရေးမကြီးဘူး’’ဆိုတဲ့ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်ရှိရင်တော့ တိုင်းပြည်အတွက်ကောင်းပါတယ်။
အဲဒီလိုမဟုတ်ဘဲနဲ့ ဘယ်ဘာသာရေးအုပ်စုတစ်ခုခု၊ ဘယ်လူမျိုးအုပ်စုတစ်ခုခု ၊ ဘယ်နာမည်တစ်ခုခု၊ ဘယ်အင်အားစုတစ်ခုခုကြောင့်ဆိုတဲ့ဟာမျိုးကို သိပ်ဇောင်းပေးသွားရင်တော့ ကျွန်တော်တို့ လည်ထွက်သွားမယ်။ ပဋိပက္ခထဲမှာ လည်သွားနိုင်တယ်။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံဟာ ဘယ်နိုင်ငံနဲ့မှ မတူတဲ့ အကွဲအပြဲများတယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်ရင် ဒီအကွဲအပြဲတွေကိုကိုင်ပြီးတော့ နိုင်ငံရေးလုပ်တဲ့လူတွေ ပေါ်လာမှာပါ။ ဘယ်အင် စတီကျူးရှင်းကပဲဖြစ်ဖြစ်။ အဲဒီလိုအကွဲအပြဲကိုကိုင်ပြီး နိုင်ငံရေးလုပ်ရင်တော့ နာလန်ထူဖို့ခက်တာပေါ့။
၂ဝဝ၈ အခြေခံဥပဒေပြောင်းလဲလိုသူ၊ ခြေဥကျွမ်းကျင်သူလို့လူသိများတဲ့ NLDဥပဒေအကြံပေး ရှေ့နေကြီးဦးကိုနီ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံလိုက်ရတာဟာ နိုင်ငံရေးလုပ်ကြံမှုလို့ အများစုကယုံကြည်ကြပါတယ်။ ဦးကိုနီ မကွယ်လွန်ခင်က ဦးမင်းဇင်နဲ့တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့တာလည်းရှိတော့ သူ့အနေနဲ့ဘာများ ဆွေးနွေးခဲ့တာရှိလဲ။ နောက်ပြီးဒီလုပ်ကြံမှုရဲ့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အ ပေါ်သက်ရောက်မှုကို ဘယ်လိုသုံးသပ်ပါသလဲ။
ဦးကိုနီ လုပ်ကြံမခံရခင် ရက်သတ္တပတ်ပိုင်းအတွင်း တွေ့ခဲ့ရတာရယ်၊ သူ့အပေါ်လေးစားမှုရှိတာရယ်တွေကြောင့် သူ့ကို ဆုံးရှုံးရတာ အတော် စိတ်ထိခိုက်ပါတယ်။ သူနဲ့ဆွေးနွေးသမျှတော့ သူက ဥပဒေနဲ့ တရားရေးရှုထောင့်က ပြဿနာတွေကို အဓိက ဖြေရှင်းဖို့လမ်းကြောင်းကိုပဲ ဦးစားပေးပြောတာပါ။ အရင့်အရင်က အာဏာလုရင်း (ဒါမှမဟုတ်) အာဏာပြိုင်ဘက် သာလွန်သွားမှာစိုးလို့ (ဒါမှမဟုတ်) ဒီပုဂ္ဂိုလ်ရှိနေရင်တော့ဖြင့် ငါတို့ အကျိုးယုတ်နေမှာပဲဆိုပြီးတစ်ဘက်နဲ့တစ်ဘက် သတ်ဖြတ်ကြတဲ့အစဥ်အလာဟာဘုရင်တွေလက်ထက်ကစလို့၊ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနဲ့ အာဇာနည်တွေ ကျဆုံးမှုအလယ် သခင်သန်းထွန်းနဲ့ကရင်ခေါင်းဆောင် မန်းရှာ လုပ်ကြံခံရမှုအဆုံး ကျွန်တော်တို့တွေ့ခဲ့ဖူးပါတယ်။ အခု ဆရာဦးကိုနီကိစ္စက နိုင်ငံရေးအရအမြင်ကွဲလွဲတာကို အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ် ဖြေရှင်းတာအပြင် ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှုဆိုင်ရာ အမုန်းတရားတွေအပေါ်မှာပါ အခြေခံပြီး လုပ်ကြံတာဆိုရင်တော့ လူမျိုးစုံ၊ ဘာသာစုံနေထိုင်တဲ့ တိုင်းပြည်အတွက် အန္တရာယ်များပါတယ်။ လူမျိုးရေးနဲ့ဘာသာရေး လူနည်းစုတွေအတွက် နိုင်ငံရေးအရ ကိုယ်စားပြုမှုကို လုံးဝလက်မခံဘူးဆိုရင် လူနည်းစုတွေကို နိုင်ငံရေးအရ၊ ဥပဒေကြောင်းအရ ဖြေရှင်းခွင့်၊ အရေးဆိုခွင့်ကို ပိတ်ပင်ရာရောက်ပြီး နောက်ဆုံးမှာ အစွန်းရောက်မှုတွေကို အားကောင်းစေပါလိမ့်မယ်။
ဦးမင်းဇင် အစောပိုင်းက ပြောသွားတဲ့အထဲမှာ အရပ်သားအစိုးရအနေနဲ့ DDR/SSRထက် အခြေခံဥပဒေပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကိုပဲ ဦးစားပေးနေတယ်လို့ တပ်ဘက်ကစိတ်ပူတယ်ဆိုတာနဲ့ပတ်သက်လို့ ပြန်ကောက်ချင်ပါတယ်။ တကယ့်တကယ်မှာ ဒီတစ်နှစ်အတွင်း ဒီချုပ်အစိုးရအနေနဲ့ ခြေဥပြင်ဆင်ရေးကို ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင် ကြွေးကြော်ခဲ့သလောက် မလုပ်နိုင်သေးဘူးလို့ ပြည်သူအများစုက မြင်နေကြပါတယ်။ ခြေဥပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးအတွက် အရပ်သားအစိုးရရဲ့လုပ်ဆောင်ချက်ကို ဦးမင်းဇင် ဘယ်လိုသုံးသပ်မိပါသလဲ။
NLDအစိုးရက အစိုးရမဖြစ်ခင်ကာလက သူ စဥ်းစားတာက အခြေခံဥပဒေပြုပြင်ပြောင်းလဲ ရေးကို ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ချိတ်ဆက်ထားစရာမလိုဘူး။ အခြေခံဥပဒေဟာ ပြောင်းကိုပြောင်းသင့်တယ်။ အဲဒါကို လေးပွင့်ဆိုင်ခေါင်းဆောင်တွေ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီး ပြုပြင်ပြောင်းလဲသင့်တယ်လို့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ဆွေးနွေးတယ်။ အဲဒီလိုမှမဟုတ်ရင် လူထုကနေ လက်မှတ်တွေကောက်ပြီးတော့ ၄၃၆ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးဆိုတာမျိုးလုပ်ပြီးတော့ လူထုဖိအားနဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲသင့်တယ်လို့ NLDက ယူဆတယ်။ အဲဒီတုန်းက ငြိမ်းချမ်းရေးကတစ်ဆင့် အခြေခံဥပဒေပြောင်းရမယ်ဆိုတာ သမ္မတဟောင်းဦး သိန်းစိန်ရဲ့ အယူအဆ။
ဒါပေမဲ့ NLDက အာဏာလည်းရသွားရော သူက သူ တစ် လျှောက်လုံးယူဆခဲ့တဲ့လမ်းကနေပြီးတော့ ဦးသိန်းစိန်လမ်းကြောင်းဖြစ်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကတစ်ဆင့် အခြေခံဥပဒေပြောင်းရမယ့် လမ်းကြောင်းကို လက်ခံလိုက်တယ်။ ဒါက အထင်ရှားဆုံးပါပဲ။ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌပြောတဲ့စကားတွေမှာရော၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ပြောတဲ့မိန့်ခွန်းတွေမှာရော တွေ့ရတယ်။ လူထုကတော့ သိတောင် သိလိုက်မယ် မထင်ဘူး။ NLD ရဲ့ မဟာဗျူဟာမြောက်တဲ့ အပြောင်းအလဲပေါ့။ ဒါဟာ အာဏာမရခင်တုန်းက အခြေခံဥပဒေကိုဘယ်လိုပုံစံနဲ့ပြောင်းမလဲ၊ အာဏာရတဲ့အခါမှာ ဘယ်ပုံစံနဲ့ပြောင်းမလဲဆိုတာ ဒါ နံပါတ်(၁) အသဲကွဲဆုံးမြင်တာပေါ့။ အဲဒီတော့ ငြိမ်းချမ်းရေးကတစ်ဆင့် အခြေခံဥပဒေကိုပြောင်းမယ်ဆိုတာက သူ့ရဲ့ အသစ် Adopt မွေးစားလိုက်တဲ့ ၊ ဦးသိန်းစိန်လမ်းကြောင်းကိုမွေးစားတဲ့ အယူအဆပါပဲ။ ထူးထူးခြားခြားမဟုတ်ပါဘူး။ တကယ့်တကယ်ပြောရမယ်ဆိုရင် အဲဒါကို နဂိုကတည်းက ယုံကြည်ခဲ့တယ်ဆိုရင်၊ နဂိုကတည်းကဦးသိန်းစိန် ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းကြောင်းကိုထောက်ခံခဲ့ရင် ပိုတောင်မှ ခရီးရောက်နိုင်သေးတာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ အခုကအာဏာရလာတဲ့အခါမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းကြောင်းအတိုင်း သွားမယ်။ ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းကြောင်းကတစ်ဆင့် အခြေခံဥပဒေပြင်မယ်။ အဲဒီအထိုင်ပေါ်မှာစဥ်းစားတဲ့အခါမှာ လူထုက မြင်တာကကျတော့ နဂိုတုန်းကအတိုင်းပဲ အာဏာရလာရင် ကတိပေးထားတဲ့အခြေခံဥပဒေပြင်မယ်ဆိုပြီး ဘာလို့မပြင်သေးတာလဲ။ ဒါပေမဲ့ လူထုရောလေ့လာသူတွေရော မျက်ခြေပြတ်သွားတာက NLDဟာ အဲဒါကိုစွန့်ခွာလိုက်ပြီ။ NLDဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးကတစ်ဆင့် အခြေခံဥပဒေပြင်မယ်လို့ လက်ခံထားပြီးသား။ အမှန်ကတော့ အခြေခံဥပဒေဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးမရဘဲနဲ့ သူ့နည်းသူ့ဟန်နဲ့ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းပြီး ပြင်လို့ရတာတွေ အများကြီးရှိတယ်။ NLDသာပြင်ချင်တယ်ဆိုရင် လွှတ်တော်ထဲမှာ တပ်နဲ့ညှိနှိုင်းပြီး ပြင်နိုင်တာတွေ အများကြီးရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ NLDဟာ အဲဒါတွေအကုန်လုံးကို တစ်ခုမှမလုပ်ဘဲနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးရမှ အခြေခံဥပဒေပြင်မယ်လို့ သူက လမ်းချထားပြီးသား။ လူထုကကျတော့ အဲဒီဟာကို မျက်ခြည်ပြတ်တဲ့အခါကျတော့ NLDဟာ အခြေခံဥပဒေပြုပြင် ပြောင်းလဲရေး ဘာမှမလုပ်သေးဘူးလို့ပြောတယ်။ ဒါပေမဲ့ NLDက ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်နေတာက အခြေခံဥပဒေပြင်နိုင်အောင်လို့ လုပ်နေတာပဲ။ တပ်မတော်ဘက်ကမြင်တာက ငြိမ်းချမ်းရေးအတိုင်း အခြေခံဥပဒေပြင်ချင်တယ်ဆိုရင် ငြိမ်းချမ်းရေးအတိုင်းဆိုတဲ့စကားမှာ DDR/SSRက အရေးကြီးပြီ။တပ်မတော်ကကျတော့ အဲဒါကိုမြင်တဲ့အခါကျတော့ အခြေခံဥပဒေကိုငြိမ်းချမ်းရေးကတစ်ဆင့်ပြင် မယ်ဆိုရင် DDR/SSRမပါသောငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဥ်ကို လုပ်နေသလားဆိုပြီးတော့ စိတ်ပူတာဖြစ်တယ်။ အထူးသဖြင့် အောက်တိုဘာ ၁၅ရက်မှာ NCAနှစ်ပတ်လည်မှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ပြောတဲ့မိန့်ခွန်းမှာ အချက်ခုနစ်ချက်ပါတဲ့ စောစောပိုင်းတုန်းကတော့ လမ်းပြမြေပုံလို့ပြောတာပေါ့။ နောက်ပိုင်းကျတော့ ဒါကို သူ ပြင်ပြီးတော့ မူဝါဒလို့ပြောတယ်။ အဲဒီအချက် (၇)ချက်ကို ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင် တပ်မတော်ကတကယ်စိတ်သန်တဲ့ DDRလို့ခေါ်တဲ့ လက်နက်ဖြုတ်ရေးကို မပါတာတွေ့ရတယ်။ ပမာဒ လေခတယ်လို့လည်း ကြံဖန်တွေးလို့တော့ ရတာပေါ့။ ဒါပေမဲ့လည်း ဒါဟာ တပ်မတော်အတွက် စိတ်ပူစရာဖြစ်တယ်။ ကျွန်တော်ထင်တယ်။ အဲဒီလိုခွဲပြီး မြင်လို့ရတယ်။
ဦးမင်းဇင်ထောက်ပြသလိုပဲ ဒီချုပ်အစိုးရရဲ့ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဥ်ဟာ ဦးသိန်းစိန်ရဲ့လမ်းစဥ်အတိုင်း ယူပြီးဆက်သွားတာဖြစ်နေတယ်။ တကယ့်တကယ် ဦးသိန်းစိန်လမ်းစဥ်ကလည်း စစ်တပ်က ချထားတဲ့လမ်းစဥ်မဟုတ်ဘူးလားဆိုတော့ အရပ်သားအစိုးရဟာ စစ်တပ်ချထားတဲ့ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းကြောင်းထဲမှာပဲ သွားနေတဲ့ အနေအထားလို့ပြောနိုင်မလား။
ကျွန်တော်ထင်ကတော့ ဦးသိန်းစိန်ချခဲ့တဲ့လမ်းဟာ စစ်တပ်လမ်းကြောင်းပဲလိုတော့ ကျွန်တော် ယတိပြတ် မပြောနိုင်ဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဦးသိန်းစိန်ချခဲ့တဲ့ NCAမှာ တပ်မတော်က သဘောမကျတာတွေ အများကြီး ပါတယ်။ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ကိုယ်တိုင်ပင်လျှင် ဒီNCAကို မထိုးချင်လောက်တဲ့ အခြေအနေအထိ ဖြစ်ခဲ့တာတွေရှိခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း NCAမှာအားနည်းချက်တွေ၊ ချို့ယွင်းချက်တွေရှိတာကတော့ အားလုံးအသိပဲ။ သိလို့ပဲ ဒီUNFC လို့ပြောနေတဲ့ လက်မှတ် မထိုးရသေးတဲ့အဖွဲ့ တွေက အခု သူတို့ပြောတဲ့ ကိုးချက်ဆိုတာက အဲဒီတုန်းက သူတို့အကြေအလည်ညှိပြီး သဘောမတူခဲ့တဲ့ကိစ္စတွေကို သူတို့ကပြောတာကိုး။ NCAမှာ UNFC ကလည်း သူတို့ မပြေလည်သေးတဲ့ကိစ္စတွေ ဆွေးနွေးတာတွေရှိတယ်။ ဒါတွေပဲ သူတို့ ဆက်ဆွေနွေးကြတယ်။ ကျွန်တော်တို့လို လေ့လာသူတွေအနေနဲ့မြင်တာက ဒီNCAရဲ့ အဓိကထောက်ပြနိုင်တဲ့ဥစ္စာက မြန်မာပြည်ရဲ့ငြိမ်းချမ်းရေးမှာ မျက်နှာစာနှစ်ခုရှိတာကိုး။ တစ်ခုကတော့ ပဋိပက္ခဖြေရှင်းရေး။ တည့်ပြောရင်တော့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး။ အပစ်အခတ်ရပ်စဲထားတဲ့ကာလမှ နိုင်ငံရေး ၊ စစ်ရေးနဲ့ စီးပွားရေးအရ ချိုးဖောက်မှုတွေမဖြစ်အောင်လို့စောင့်ကြည့်ရေး။ နောက်မျက်နှာစာတစ်ခုကတော့ ပြည်ထောင်စုတည်ဆောက်ရေး။ ဒီနိုင်ငံကို ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီအပေါ်မှာအခြေခံတဲ့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံဖြစ်အောင် တည်ဆောက်ဖို့ဆိုတဲ့ မျက်နှာစာတစ်ခုပေါ့။ ဒီနှစ်ခုဟာ အကြောင်းရင်းခံချင်းလည်း မတူသလို လုပ်ရမယ့်ဖြစ်စဥ်ချင်း၊ လုပ်ငန်းစဥ်ချင်းလည်း မတူဘူး။ အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေး လုပ်ချင် တယ်ဆိုရင် ပဋိပက္ခမှာ အဓိကပါ ဝင်နေတဲ့ ပလေယာတွေနဲ့၊ ဇာတ် ကောင်တွေနဲ့ အဓိကရှင်းရမယ်။ ပဋိပက္ခမှာ အဓိကပါဝင်နေတာက ကချင်(KIA) လား ၊ ကရင်(KNU) လား ၊ ‘ဝ’ (UWSA) လား။ Key Players လို့ခေါ်တဲ့ သူတို့နဲ့ အဓိက တည့်ရှင်းရမယ်။ အဓိကပလေ ယာနဲ့ ပလေယာအကြီးနဲ့ ပလေ ယာအငယ်ကြားထဲမှာ အကျိုးစီး ပွားချင်းလည်း မတူနိုင်ဘူး။ ပလေ ယာအငယ်က ကားပါမစ်လောက်နဲ့ကျေနပ်နိုင်ပေမယ့် ပလေယာ အကြီးက ကားပါမစ်လောက်နဲ့ ကျေနပ်လို့မရဘူး။ သူ့မှာ နိုင်ငံရေး ၊ စီးပွားရေး ၊ လူမှုရေး အကျိုး တွေ အများကြီးရှိတယ်။ ပလေ ယာအငယ်က တချို့ဆိုရင် NGO သာသာရှိပေမယ့် ပလေယာအ ကြီးကကျတော့ စစ်တပ်တင်မက ဘူး။ လက်နက်စက်ရုံတွေရော၊ နယ်မြေထိန်းချုပ်မှုရော၊ မိုင်းတွေ ရော၊ ဒေသတွင်းနဲ့ပတ်သက်ထားတဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေရော အမျိုးစုံရှိတယ်။ ပလေယာအကြီး နဲ့ ပလေယာအငယ်ကြားထဲမှာ မတူညီတဲ့ မက်လုံးတွေရှိတယ်။ အဲဒီလူတွေအကုန်လုံးကို ပလက် ဖောင်းတစ်ခုတည်းမှာ ထားပြီး တော့ အကုန်အတူတူပဲဆိုပြီးတော့ ရောလို့မရဘူး။ ဒါက ပဋိပက္ခဖြေ ရှင်းတဲ့အခါမှာ ဘယ်သူကအဓိက ဇာတ်ကောင်လဲ အဓိကပလေယာ လဲဆိုတာကိုမူတည်ပြီးတော့ ဖြေ ရှင်းရတယ်။
ပြည်ထောင်စုတည်ဆောက် တာကျတော့ အားလုံးပါဝင်ဖို့ လို တယ်။ အကုန်လုံးမှာပြောရေးဆို ခွင့်ရှိဖို့လိုတယ်။ လက်နက်ကိုင်တဲ့ လူတွေချင်းပဲ မဟုတ်တော့ဘူး။ သေနတ်ပိုရှိတဲ့လူက ပိုပြောရေး ဆိုခွင့်ရှိမယ်ဆိုရင် အဲဒီပြည်ထောင်စုက ဘယ်တော့မှ စစ်မှန် တဲ့ ပြည်ထောင်စုမဖြစ်နိုင်ဘူး။ စစ်ဘုရင်တွေရဲ့ပြည်ထောင်စုပဲ ဖြစ်မှာပေါ့။ ပြည်ထောင်စုဖွဲ့စည်း တဲ့အခါမှာ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ၊ အ ရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ပညာ ရှင်တွေ၊ မီဒီယာတွေ၊ အလွှာအ သီးသီးကလူတွေ တတ်နိုင်သမျှ ပါဖို့လိုတယ်။ အဲဒီလုပ်ငန်းစဥ်က ရှည်မှာပဲ။ အများကြီးဆွေးနွေး သွားရမှာပဲ။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီဟာအရှိန် က ဆွေးနွေးမှုများများလုပ်၊ အ ပြန်အလှန်စေ့စပ်မှုများများ လုပ် ပြီးတော့ မျှခြေတွေနဲ့သွားရမှာပဲ။ တစ်ခါတည်းတော့ အဖြေမထွက် ဘူး။ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကျ တော့ ချက်ချင်းလုပ်ရမှာ။ မြန်မြန် သေနတ်သံတိတ်၊ မီးခိုးတိတ်၊ လူ အသေအ ပျောက်နည်း၊ လူတွေ ဒုက္ခသုက္ခရောက်တာ သက်သာ။ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးက အဲဒီလို လုပ်ရမှာ။ အခုဟာက ဦးသိန်းစိန်ရဲ့ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဥ်မှာ ကျွန်တော် အဓိကထောက်ပြချင် တာတစ်ခုက အဲဒီမျက်နှာစုနှစ်ခု၊ အဲဒီလုပ်ငန်းစဥ်နှစ်ခုကို ပလက်ဖောင်းတစ်ခုတည်းမှာပေါင်းပြီးတော့ ဆောင်ရွက်တာပဲ။ ဆိုတဲ့အခါကျတော့ အချိန်ယူသင့်တဲ့ နေရာမှာ အချိန်မယူမိတော့ဘူး။ ပြည်ထောင်စုတည်ဆောက်ရေး မှာ။ ပါဝင်သင့်တဲ့လူတွေမှာ အ ရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ၊ မီဒီယာတွေ၊ ပညာ ရှင်တွေ အခန်းကဏ္ဍက မှိန်သွား ပြီးတော့ သေနတ်ရှိတဲ့လူတွေက ပိုဦးစားပေးခံရတယ်ဆိုတာမျိုး ဖြစ်သွားတယ်။ ဒီအပစ်အခတ်ရပ် စဲရေးကလည်း မပြီးတဲ့အခါကျ တော့ ဒီမှာ တန်းလန်းတန်းလန်းဖြစ်နေတယ်။
ပြောချင်တာက မတူညီတဲ့ မျက်နှာစုနှစ်ခုကို ပလက်ဖောင်း တစ်ခု စင်တစ်ခုတည်းပေါ်မှာ ဖြေ ရှင်းဖို့ကြိုးစားတာဟာ အောင်မြင် ဖို့ သိပ်ခက်တယ်။ အောင်မြင်ရင် လည်း အာဏာရှိတဲ့လူတွေ၊ အဘက်ဘက်က လက်နက်ရှိတဲ့လူတွေရဲ့ သူတို့ကျိတ်ဝိုင်းနဲ့လုပ်ထား တဲ့ ဒီဇိုင်းကို အပေါ်ကနေအောက် ကို ချပေးတဲ့နည်းနဲ့ အောင်မြင်ဖို့ များတယ်။အောက်ကလူတွေက တင်ပြတာဟာ Token လို့ခေါ်တဲ့ အိမ်ဖြည့်သလိုပဲ ဖြစ်မှာပေါ့။ တကယ့် တကယ်ပြည်ထောင်စု တည် ဆောက်တဲ့ အခါမျိုးမှာကျတော့ တကယ့်ကိုအားလုံးပါနိုင်တဲ့စဥ်းစားချက်မျိုး၊ ဆွေးနွေးချက်မျိုး အ များကြီးလုပ်ရမယ်။ ဒါပေမဲ့ အ ပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး၊ ပဋိပက္ခဖြေ ရှင်းရေးမှာကျတော့ ချက်ချင်းလုပ် ရမယ်။ အမြန်လုပ်ရမယ်။ လုပ်တဲ့ အခါမှာလည်း Key Player က Key Player နဲ့ပြေလည်ရင် သူ့ရဲ့ တစ်ဆင့်ခံဆင့်ပွားတွေက အလို လို ပြေလည်သွားမှာပဲ။ အဲဒီဟာ က အဓိက။ ပြန်ချုပ်ပြောရင်တော့ ဒီဦးသိန်းစိန်ရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဟာ တပ်ရဲ့ငြိမ်းချမ်းရေးပဲဖြစ်တယ်ဆို တာကိုတော့ သဘောမတူဘူး။ ဒါပေမဲ့ ဦးသိန်းစိန်ငြိမ်းချမ်းရေး မှန်လားဆိုတော့လည်း ကျွန်တော် မြင်တဲ့ အဓိက အားနည်းချက် တစ်ခုကတော့ မတူညီတဲ့မျက်နှာစာနှစ်ခုကို တစ်ပြိုင်တည်း၊ ပလက်ဖောင်းတစ်ခုတည်းမှာ ဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစားတာဟာ ကိုယ့်ဘောင် ကိုယ်ပြန်ခတ်သလို၊ ကိုယ့်ဘာသာ ကိုယ် ပြန်ပိတ်မိသလို ဖြစ်မှာပဲ။ ဒီလိုပြောလို့ ဘာမှမတိုးတက်ဘူး လားဆိုတော့ ကျွန်တော်တို့ အကဲခတ်ရခက်တယ်၊ စောသေးတယ်။ စောင့်ကြည့်ရမယ်။ ဒါပေမဲ့ ဖြစ် စဥ်ထဲ၊ လုပ်ငန်းစဥ်ထဲကို ဒရော သောပါး အတင်းထိုးထည့်ပြီးတော့ မြန်မြန်လုပ်၊ အချိန်မဆိုင်းခင်လုပ် ဆိုရင်တော့ အောင်မြင်ဖို့ မ လွယ်ဘူး။ ဦးသိန်းစိန်လက်ထက် တုန်းကလည်း ဒီအပစ်အခတ်ရပ် စဲရေးမှာ အကျေအလည်ဆွေးနွေး ကြတာ မှန်ပေမယ့် ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်ခင်မှာ လုပ်တယ်၊ အမြန်ထိုး ချင်တယ်။ ဒါက နိုင်ငံရေးအရ လည်း အကျိုးကျေးဇူးရှိတာကိုး။ ရွေးကောက်ပွဲမနိုင်ဘူး။ ဒီတော့ အဆင့်တစ်ဆင့်မှာ တန့်သွား တယ်။ အခု NLD အစိုးရမှာလည်း သူတို့ရဲ့ ပြောခဲ့တဲ့ မူဝါဒအဆင့်တွေအရကြည့်မယ်ဆိုရင် ဒီသက် တမ်းတစ်ခုအတွင်းမှာ ပြည် ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးကို လုပ်ချင်ပုံရတယ်။ ခက်မယ် ထင်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေး က သုံးနှစ်၊ ငါးနှစ်နဲ့ ဒီအဖြေတွေ ထွက်လာဖို့ မလုံ လောက်ဘူး။ ဒါပေမဲ့ အပစ်ရပ်ရေး ပဋိပက္ခဖြေ ရှင်းကတော့ ရသင့်တယ်။ ပြည် ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးကတော့ ခုနကပြောသလိုပေါ့ မျှခြေ တွေကတစ်ဆင့်သွားရမှာပေ့ါ။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို အများ စုကမျှော်လင့်ခဲ့ကြတာက တပ်မ တော်နဲ့ တိုင်းရင်းသားအင်အားစု တွေကြားထဲမှာ စေ့စပ်ပေးသူလုပ် ဖို့ပေါ့။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီနောက်ပိုင်းမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က တပ်မ တော်နဲ့ပဲ ရင်ကြားစေ့ရေးလုပ်နေတယ်လို့ ဝေဖန်ကြတာလည်းရှိ တယ်။ တိုင်းရင်းသား ပဋိပက္ခတွေ အပေါ် နောက်ပိုင်းထုတ်ပြန်ချက် တွေမှာ အစိုးရနဲ့ တပ်မတော်က တစ်သံတည်းထွက်နေတယ်ပေ့ါ။ အဲဒီတော့ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အနေနဲ့ ဘယ်နေရာကရပ်တည် သင့်လဲ၊ ရပ်တည်သင့်နေပြီလဲဆို တာကို ဦးမင်းဇင်ဘယ်လို သုံးသပ် မိပါသလဲ။
တောက်လျှောက်ပြောခဲ့တာ ကတော့ သုံးပွင့်ဆိုင်ပေါ့။ ၁၉၉ဝ ရွေးကောက်ပွဲနောက်ပိုင်းမှာပြောခဲ့တာက သုံးပွင့်ဆိုင်ဖြေရှင်းမှ ဒီ နိုင်ငံ ပြဿနာပြေလည်မယ်။ သုံး ပွင့်ဆိုင်ဆိုတာ တပ်မတော်ရယ်၊ ဒီမိုကရေစီ အင်အားစုတွေရယ် တိုင်းရင်း သား အင်အားစုတွေ ရယ်။ ဒီနိုင်ငံရဲ့ပြဿနာဟာ ဖက် ဒရယ်အရေးလည်းဖြစ်တယ်။ ဒီမို ကရေစီအရေးလည်း ဖြစ်တယ် ပေါ့။ သုံးပွင့်ဆိုင်လို့ပြောရတာက မတူညီတဲ့တန်ဖိုးထားမှုတွေဟာ အရေးပါတာကိုး။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေနဲ့ ဒီမိုကရေစီအင် အားစုတွေကို အဓိကကိုယ်စားပြု တာပဲ။ ဒါပေမဲ့ တစ်တိုင်းပြည်လုံး က ရွေးထားတဲ့ခေါင်းဆောင်ပါ။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းလည်း အဲဒီ့ လိုပါပဲ။ သူသည် ဗမာ၊ ဗမာ့တပ်မ တော်၊ ဗမာ့တော်လှန်ရေးလွတ်လပ်ရေးလှုပ်ရှားမှုကို ကိုယ်စားပြုတာပဲ။ တိုင်းရင်းသားအကုန်လုံး ကို ကိုယ်စားပြုတယ်လို့ ပြောလို့မ ရဘူး။ သူလည်း အဲဒီလို မကြုံးဝါး ခဲ့ဖူးဘူး တစ်ခါမှ။ သူလက်ခံတယ်၊ တိုင်းရင်းသားအရေး ခင်ဗျားတို့ ဘာသာခင်ဗျားတို့ ဖြေရှင်းရမယ် ဆိုတာကို။ တိုင်းပြုပြည်ပြုလွှတ် တော်မှာ သူပြောတဲ့မိန့်ခွန်းတွေပဲကြည့်ကြည့်၊ သူ ပင်လုံညီလာခံ ဝန်းကျင်တွေမှာ ပြောတဲ့မိန့်ခွန်း တွေပဲကြည့်ကြည့် သူပြောခဲ့တာ က ခင်ဗျားတို့ကို ကျွန်တော်အ တင်း မပေါင်းခိုင်းဘူး။ ခင်ဗျားတို့ ကိုယ့်ဘာသာဆုံးဖြတ်။ သူ့အကန့် အသတ်ကို သူနားလည်တယ်။ အဲဒီတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကလည်း အဓိကကတော့ ဒီမိုက ရေစီရေးကို တကယ်ကိုယ်စားပြု တဲ့ ခေါင်းဆောင် ဖြစ်ရမယ်။ အဲဒါ ဟာ သူသည် တန်ဖိုးထားမှုအရ ရော၊ ကျင့်ကြံမှုအရရော ဖြစ်ရ မယ်။ ဒါက အရေးကြီးဆုံးပဲလို့ ထင်တယ်။ အဲဒီနေရာမှာ သူဘယ် လောက်လုပ်နိုင်လဲဆိုတာအပေါ်မူတည်ပြီးတော့ သူ့သမိုင်းက လည်း မှတ်ကျောက်တင်သွားမှာ ပေါ့။ နောက်တစ်ဆင့်ကတော့ ဒီနိုင်ငံရဲ့ပြဿနာဟာ သုံးပွင့်ဆိုင် ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လု့ိ သူ သည် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်နဲ့တပ်မတော်ကြားမှာဖြစ်နေ တဲ့ ပြည်တွင်းစစ်ကို ကြားထဲကနေ တစ်စုံတစ်ရာ လက်ခံလောက်ဖွယ် မျှခြေရအောင်ဖန်တီးပေးနိုင်ရင် ကောင်းမယ်ဆိုတဲ့အမြင်ရှိတယ်။ ဒီအခန်းကဏ္ဍနှစ်ခုစလုံးကို သူ လုပ်နိုင်ရင်တော့ အကောင်းဆုံး ပေါ့။ ဒါပေမဲ့ ကြားထဲက ဖျန်ဖြေ စေ့စပ်မယ်ဆိုရင်တောင်အဲဒီ ဖျန်ဖြေစေ့စပ်တဲ့နေရာမှာ တန်ဖိုးထား မှုရှိရမယ်။ ဘာကိုဆုပ်ကိုင်ရပ် တည်မှာလဲဆိုတာက ရှိရသေး တယ်။ ကျွန်တော်ကတော့ မြင်ချင် တာကတော့ ဒီနိုင်ငံမှာ သုံးပွင့်ဆိုင် တုန်းကပြောတဲ့အယူအဆလိုပဲ ဖက်ဒရယ်အရေးရှိသလို ဒီမိုက ရေစီအရေးလည်းရှိရမယ်။ အဲဒီ ထက်ပိုပြီးတော့ စားဝတ်နေရေး ပြဿနာတွေလည်း အများကြီးရှိ ရမယ်။ ဆင်းရဲမွဲတေမှု၊ စားဝတ်နေရေးပြဿနာတွေ အများကြီးရှိ တယ်။ ဒါတွေအကုန်လုံးကို ဆက်စပ်ဖြေရှင်းနိုင်တဲ့ ခေါင်းဆောင် တစ်ယောက်ကို မြင်ချင်တယ်။ ဒါ မျိုးလည်း ဖြစ်သင့်တယ်လို့ထင် တယ်။ တစ်ခုတည်းချည်းပဲ လိုက် လို့ရှိရင် အောင်မြင်ဖို့ခက်မယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကိုယ်ကိုယ် တိုင်ပင်လျှင် အစိုးရဖြစ်လာတဲ့ အခါမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အနေနဲ့ အားလုံးကို ဆက်စပ်စဥ်း စားမယ်လို့ ကျွန်တော်ကတော့ မျှော်လင့်ပါတယ်။
အထူးသဖြင့်တော့ တပ်မ တော်ကို အရပ်ဘက်နဲ့ တစ်သက် လုံးတင်းမာလာခဲ့တဲ့ဆက်ဆံရေး ကို ပြေလည်အောင်လို့ ဖန်တီး ပေးနိုင်ရင် ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ရင်။ နောက်တစ်ခုက ဒီနိုင်ငံကြီး အ ရမ်းကြီးမချမ်းသာရင်တောင်မှ အရမ်းစုတ်ပြတ် ဆင်းရဲပြီးတော့ လူမှုရေးအရ မတရား မမျှတဖြစ်နေတဲ့ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံမှာ အခုဆင်းရဲချမ်းသာကွာဟမှုသိပ်များနေ တယ်။ ဒီနိုင်ငံရဲ့အကွဲအပြဲတွေက တိုင်းရင်းသားအကွဲအပြဲတင်မကဘူး လူတန်းစားအကွဲအပြဲတွေပါ ရှိလာတယ်။ လူမှုတရားမျှတမှု တွေဘာတွေ ထည့်မစားဘဲနဲ့ ဒီ နိုင်ငံပြဿနာကို မဖြေရှင်းနိုင်ဘူး။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေနဲ့ အဲဒီဟာတွေကို ဆောင်ကြဥ်းပေး နိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ အများကြီးကောင်းနိုင်တယ်။ အဲဒီလိုမှမဟုတ်ဘူးဆိုရင် ဒီနိုင်ငံမှာစစ်တွေပိုဖြစ် လာမယ်၊ ပဋိပက္ခတွေပိုဖြစ်လာ မယ်၊ ဆင်းရဲမွဲတေမှုတွေ ပိုကြီး လာမယ်၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု လျော့နည်းလာမယ်ဆိုရင် ဒီမိုက ရေစီအင်အားစုဆိုတာဟာ ခုနက ပြောတဲ့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်း တွေ၊ မီဒီယာတွေ၊ပညာရှင်တွေဆို တဲ့အင်အားစုတွေဟာ တဖြည်း ဖြည်းနဲ့ သုံးပွင့်ဆိုင်ထဲမှာအမည်ခံပဲဖြစ်ပြီးတော့ သူတို့ဟာ ဒီနိုင်ငံထဲ မှာ အရေးပါ အရာရောက်တဲ့ Stakeholders Status ကို ဆုံးရှုံး သွားနိုင်တယ်။ နောက်ဆုံးကျရင် ဘာဖြစ်မလဲ၊ လက်နက်ရှိတဲ့လူ တွေ ဓနဥစ္စာရှိတဲ့လူတွေချည်းပဲ ကြီးစိုးတဲ့အနေအထားမျိုးဖြစ်သွားမှာပေါ့။ အဲဒီလိုဟာမျိုး မဖြစ် အောင်လို့ လုပ်ပေးနိုင်တာက လူ ပုဂ္ဂိုလ်အနေနဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစု ကြည်ပဲရှိတယ်။ ကျန်တဲ့အစုအဖွဲ့ အသင်းအပင်းတွေကို ကြည့်မယ် ဆိုရင်တော့ မျိုးဆက်လိုက်ရှိတဲ့လူ ငယ်နိုင်ငံရေးသမားတွေရှိတယ်၊ မီဒီယာတွေရှိတယ်၊ အရပ်ဘက် လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေ ရှိတယ်၊ ပညာရှင်တွေ၊ သုတေသီတွေရှိ တယ်။ ဒီလူတွေအားလုံးကတော့ ပိုပြီး Institution သဘောဆန်တာ ပေ့ါ။ လူပုဂ္ဂိုလ်အရ ထင်သာမြင် သာတာကတော့ ပြောရမယ်ဆိုရင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က အဓိကပုဂ္ဂိုလ်ပါပဲ။
ဦးမင်းဇင် ခုနက ပြောသလိုပဲ မြန်မာနိုင်ငံမှာက လက်နက်ရှိတဲ့ လူတွေပဲ အစဥ်အဆက်ကြီးစိုးလာ တာပေါ့။ အခုမှ ဒီမိုကရေစီအိုင်ကွန်လို့ရည်ညွှန်းကြတဲ့ ဒေါ်အောင် ဆန်းစုကြည်ဦးဆောင်ပြီး အရပ်သားအစိုးရတက်လာတယ်။ ဒါပေ မဲ့ ဒီလပိုင်းတွေမှာပဲ စစ်ရိပ်တွေ ပြန်သန်းနေတာ၊ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဥ်မှာ သဘောမတူတဲ့ အင်အားစု တပ်ပေါင်းစုအသစ်ဖြစ် လာတာ မြင်နေရတော့ အခုအနေ အထားကို ဒီမိုကရေစီနဲ့အရပ်သား ဘက်ကို တိုးတက်လာတယ်လို့ ပြောနိုင်မလား။
အရေးကြီးတာကတော့ အခု UNFC နဲ့ အစိုးရနဲ့ ဆွေးနွေးမှုပေါ့။ အဲဒီဆွေးနွေးမှုက အတော်အခရာ ကျပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံ မှာ ဆုံချက်တွေ အခု မတ်လ၊ ဧပြီ လမှာ လာကျသလိုဖြစ်နေတယ်။ မတ်လ၊ ဧပြီလက ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံအတွက် အရေးပါတဲ့ကာလ ဖြစ်နေတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆို တော့ ဒီကာလထဲမှာပဲ KNU လို့ ခေါ်တဲ့ ကရင်အမျိုးသားအစည်း အရုံး ခေါင်းဆောင်မှုအပြောင်းအ လဲ ရှိကောင်းရှိနိုင်တယ်။ UNFC လို့ပြောတဲ့ လက်မှတ်မထိုးရသေး တဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေထဲမှာလည်း အခုဒီလထဲမှာပဲ ညီလာခံလုပ်မယ် ဆိုတော့ အဲဒီမှာလည်း ခေါင်း ဆောင်မှုအပြောင်းအလဲ ရှိ ကောင်းရှိနိုင်တယ်။ တစ်ခါ ‘ဝ’နဲ့ တစ်လောကထွက်တဲ့ ကြေညာ ချက်တွေ၊ အခု ကိုးကန့်နဲ့ဖြစ်တဲ့စစ် ပွဲတွေ ဒါတွေကိုကြည့်မယ်ဆိုရင် လည်း နောက်ထပ် အနုတ်သဘော ဆောင်တာကိုတွေ့ရတယ်။ ဒီ ကြားထဲမှာ ရခိုင်ပြဿနာကလည်း နိုင်ငံတကာမှာ အတော်ကိုအရေး ပါတဲ့ပြဿနာ ဖြစ်လာတယ်။ ကြိုက်သည်ဖြစ်စေ၊ မကြိုက်သည် ဖြစ်စေ ဒီအရေးကိစ္စသည် ထိပ် တန်း Issue တစ်ခု။ တချို့များ ပြောတာဆိုရင် ဒီ Issueက မြန်မာ ပြည်ရဲ့ကျန်တဲ့ Issue တွေအကုန် လုံးကို လွှမ်းမိုးသွားနိုင်လောက် အောင် အရှိန်အဟုန်နဲ့ ဖြစ်နိုင်တဲ့ ပြဿနာလို့ပြောကြတယ်။ တစ်ခါ ပထဝီနိုင်ငံရေးအရ ပြောရရင် တရုတ်ရဲ့လက်ရုံးဆန့်တန်းတာက တော်တော်ကိုခပ်ကြမ်းကြမ်း သိ သိသာသာဖြစ်လာတယ်။ ဒါဟာ ကျွန်တော်တို့အတွက် ဖိအားတစ်ခု ပေါ့။ အဲဒီဖိအားကလည်း အခု အ နောက်နိုင်ငံတွေမှာ Isolation လို့ ခေါ်တဲ့ အထီးကျန်ဝါဒ၊ ကိုယ့်အကျိုးစီးပွားပဲကိုယ်လုပ်မယ်၊ ကျန် တဲ့နိုင်ငံတွေကို ဂရုစိုက်စရာမလို ဘူးဆိုတဲ့ ဒေါ်နယ်ထရန့်ကစပြီး တော့ အဲဒီလိုဟာတွေက အား ကောင်းတာနဲ့ သွားတိုက်ဆိုင်နေ တဲ့အခါကျတော့ ကျွန်တော်တို့အ တွက်ပိုပြီးတော့ ဘေးကျပ်နံကျပ် ပေါ့။ ဒီမိုကရေစီရဲ့နောက်ပြန် လှိုင်းလို့ ပြောလို့ရတဲ့အခြေအနေနဲ့ တရုတ်သြဇာကအိမ်နီးချင်း ကပ် ရပ် သိပ်ရှိနေတာနဲ့ သွားတိုက်နေ တာကလည်း ပြဿနာတစ်ခု။ ဒီ ကြားထဲမှာ NLDအစိုးရကနေပြီး တော့ သူတို့ရဲ့ Natural Alliances လို့ခေါ်တာပေါ့၊ ပင်ကိုအားဖြင့် မဟာမိတ်ဖြစ်ရမယ့်လူတွေကို မ လိုလားအပ်ဘဲနဲ့ တချို့ကိစ္စတွေ မှာ မူဝါဒအရ အမှားအယွင်း လုပ် မိလိုက်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ မ လိုလားအပ်တဲ့အငြင်းပွားမှုတွေ ဖြစ်နေရတယ်။ ဥပမာ ကျောင်း သားသမဂ္ဂကိစ္စ။ အဆောက်အအုံ ကို ဘယ်လိုဘယ်ပုံ ဆောက်သင့် တယ်၊ မဆောက်သင့်ဘူး ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်လို့ တကယ့်ကိုနှစ်ပေါင်း များစွာအနစ်နာခံခဲ့တဲ့လူတွေ ဘက်က ဘယ်လိုမှမခံနိုင်ဘူး ဖြစ် လာကြတယ်။ မလိုလားအပ်ဘဲနဲ့ တင်းမာမှုတွေဖြစ်လာတယ်။ တစ် ခါ မွန်ပြည်နယ်မှာတံတားကိစ္စလိုဟာမျိုး။ တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်။ တိုင်းရင်း သားတွေရဲ့ခံစားချက်ကို Sen- sitive ဖြစ်ရမယ်၊ အကဲဆတ်ရမယ် လို့ပြောနေတဲ့အချိန်မှာ ပြည်နယ် လွှတ်တော်က ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်က နောက်တစ်မျိုး ထပ်ဆွေးနွေးမယ် ဆိုတာမျိုးတွေ ဖြစ်လာတယ်။ ဒါ တွေကလည်း ထိပ်ပိုင်းမပြေလည် မှုတွေကနေပြီးတော့ အလယ်အ လတ်အဆင့်အထိ ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့်ရောက်လာတဲ့ သဘော ပေါ့။ အောက်ခြေအထိပါ ဆင်းလာနိုင်တဲ့သဘောတွေ့နေရ တယ်။ တစ်နည်းအားဖြင့်ပြောရ ရင် အကွဲအပြဲပိုများလာတဲ့သ ဘော တွေ့ရတယ်။ အကွဲအပြဲပို များတာက တိုင်းပြည်အတွက်မ ကောင်းဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆို တော့ ကျင်လည်တဲ့နိုင်ငံရေးသမား တွေ၊ ကျင်လည်တဲ့လူတွေက ဒီအ ကွဲတွေကိုကိုင်ပြီးတော့ ကိုယ်ကျိုး ရှာသုံးကြမှာပဲ။ နောက်တစ်ခါ စီးပွားရေးအရလည်း အခက်အခဲ တွေဖြစ်လာတာ၊ အကျပ်အတည်း တွေဖြစ်လာတာ၊ နိုင်ငံခြားရင်းနှီး မြုပ်နှံမှုတွေအားနည်းလာတာ အားလုံးအသိပဲ။ ဒါတွေအားလုံး က ဆုံချက်ကျလာတယ် ဒီကာလ မှာ။ နောက်ပြီး ဒီကြားထဲမှာ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုပြဿနာ၊ မ လုံခြုံတဲ့ပြဿနာ ဖြစ်နေတယ်။ ဒါတွေအကုန် ဆုံချက်ကျနေတဲ့ အချိန်မှာ UNFC အဖွဲ့ဝင်တွေ ဖြစ် တဲ့ လက်မှတ်မရေးထိုးထားတဲ့အ ဖွဲ့တွေကို ပြန်ပါအောင် လုပ်နိုင်မ လား။ ၂၁ရာစုပင်လုံ ဒုတိယအ ကျော့မှာ ဒီအဖွဲ့တွေ ပြန်မပါလာ ဘူးဆိုရင် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်း စဥ်က လည်ထွက်သွားမယ့် သ ဘောဖြစ်နေတယ်။ ပဋိပက္ခတွေ ပိုများလာနိုင်တယ်။ ပြန်ကောက်ရ မယ်ဆိုရင်တော့ လက်ရှိမြန်မာ ပြည်ရဲ့အခြေအနေဟာ တော် တော့်ကို Critical Juncture ပေါ့။ အရေးပါတဲ့လမ်းဆုံလမ်းခွတွေမှာ ဒီမတ်လ၊ ဧပြီလ ဒီကာလမှာ ရောက်သလိုဖြစ်နေတယ်။ ဒီဟာ တွေကို ဘယ်လိုကျင်ကျင်လည် လည်နဲ့ ထိန်းနိုင်မလဲဆိုတာတွေအပေါ်မူတည်ပြီးတော့ပဲ ဗမာပြည် ရဲ့အနာဂတ်ကိုပြောလို့ရမလို ဖြစ် နေတယ်။ အကယ်၍ ငြိမ်းချမ်းရေး ကိစ္စ တစ်ဆင့် အဆင်ပြေသွားမယ် ဆိုရင်တာ့ အများကြီး နိုင်ငံရေး သိက္ခာတက်လာမယ်။ ထောက်ခံ မှု ပိုရလာမယ်။ မျှော်လင့်ချက်ပိုရှိ လာမယ်။ အခုက တစ်တိုင်းပြည် လုံးက နိုင်ငံရေး၊ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ စီးပွားရေး၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး၊ စသဖြင့် အုံ့မှိုင်းပြီးတော့ အားရစ ရာမရှိ၊ ပြီးတော့ စိတ်ပျက်လက်ပျက်တွေဖြစ်နေကြပြီးတော့ မျှော်လင့်ချက်ဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာ မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်လာတယ်။ ဒါဟာ အရှိတရားပဲ။ အဲဒီဟာမှာ အကယ်၍သာ ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းကြောင်းပေါ်မှာ UNFC အပါအဝင် လက်မှတ်မထိုးရသေးတဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေ ပြန်ပါလာမယ်ဆိုရင်တော့၊ ပဋိပက္ခတွေကတော့ ဆက်ရှိနေဦးမှာပဲ။ အကန့်အသတ်တွေကတော့ ဆက်ရှိနေဦးမှာပဲ။ ဥပမာ ‘ဝ’ လိုဟာမျိုး ရခိုင်လိုပြဿနာ ဟာမျိုးကတော့ ဆက်ရှိနေဦးမှာပဲ။ ဒါပေမဲ့ တစ်စုံတစ်ရာ နိုင်ငံရေး သိက္ခာနဲ့ Legitimacy ပြန်အား ကောင်းလာမှာပေ့ါ။ အဲဒါဟာ ကျန်တဲ့နေရာတွေမှာ လုပ်နိုင် ကိုင်နိုင်ဖို့အတွက် နေအလင်းရောင် တစ်ကွက်ဖြာပေးတဲ့ သဘော၊ မြေသြဇာကောင်းကောင်း ပေးတဲ့သဘော ဖြစ်သွားလိမ့်မယ်။
(ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်)
#7DN
newsinunicode.wordpress.com 